وجوب ردّ امانات و استثناءات فقهی
مسئلۀ وجوب بازگرداندن امانت، از احکام مسلّم فقهی است که حتی در مواردی مانند امانت‌گذاری توسط کافر حربی نیز جاری می‌شود. با این حال، این حکمِ ظاهراً مطلق، در مواردی خاص استثنا می‌پذیرد. این مقاله با روش تحلیلی-انتقادی، به بررسی ادلۀ اطلاق این حکم، استثناهای آن (به ویژه در موارد مال غصبی و اختلاط اموال) و تعارضات فقهی مرتبط می‌پردازد. دلیل اطلاق حکم بر پایۀ روایات متواتر، بازگرداندن امانت، حتی در موارد زیر واجب شمرده شده است: - اگر امانت‌گذار، قاتل امیرالمؤمنین علی(ع) یا قاتل امام حسین(ع) باشد. - اگر امانت‌گذار از گروه‌های مخالف مانند خوارج (حروریه) یا شامیان (هواداران...
استثنائات فروش اموال ورشکسته
تمام اموال شخصی که ورشکسته و مفلَّس است، باید در راه تسویۀ دیونش پرداخت شود؛ چراکه ادای دین واجب است و در فرض مسئله، ادای دین متوقف بر این کار است. ازاین‌رو، باید به میزان بدهی‌اش از اموال فروخت و دین طلبکاران را پرداخت نمود. اما این حکم نیز بدون استثنا نیست: منزل و خادم استثنای این حکم در منزل و خادم است: اگر منزل بدهکار بیش از نیاز اوست، باید آن را بفروشد و منزلی به اندازۀ نیازش تهیه کند. اگر منزل به اندازۀ نیازش است، می‌تواند آن را نگه‌دارد. دربارۀ خادم نیز وضعیت به همین شکل است؛ اگر فردی خادمی...
قرض از مال یتیم: بررسی حکم معسر و استثنائات فقهی
اگر ولیّ یتیم معسر باشد و با مشکلات مالی روبرو باشد، جایز نیست که از اموال یتیمی قرض کند که سرپرستی اموالش را به عهده دارد. مگر در یک استثنا که در ادامه خواهد آمد. بررسی دلیل حکم دلیل این حکم آن است که اساسا تصرف در اموال یتیم تنها در یک صورت جایز است، و آن در جایی است که این کار به مصلحت یتیم باشد. در آیۀ کریمه تصریح شده است: «وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ أَشُدَّهُ»[1] اما شکی نیست که جابه‌جایی مال یتیم به ذمۀ کسی که در فشار مالی است، خلاف...
«صدر نامه» منتشر شد
به گزارش خبرنامه پژوهشی وبسایت مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام به نقل از شبکه اجتهاد، کتاب «صدر نامه»، احوال و آثار آیت‌الله سید صدرالدین صدر و فرزندش آیت‌الله سید رضا صدر به اهتمام سید باقر خسروشاهی از سوی مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه به زیور طبع آراسته شد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «صدر نامه»، بیش از ۱۸۰۰ صفحه در دو جلد است که به اهتمام سید باقر خسروشاهی به احوال و آثار آیت‌الله سید صدرالدین صدر و فرزندش آیت‌الله سید رضا صدر می‌پردازد.
صدر نامه، در دو باب و هر باب حاوی دو فصل، مشتمل است بر احوال و آثار عالم نامدار خاندان پرآوازه صدر، مرجع مدیر و مدبر، مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صدر (م ۱۳۷۳ق) و فرزند برومندش صاحب آثار متنوع و فراوان، مرحوم آیت‌الله سید رضا صدر (۱۴۱۵ق).
صدر نامه، با استناد و اتکا به آثار مکتوب و وثائق و اسناد موجود، نقش پررنگ و برجسته آیت‌الله سید صدرالدین صدر در حفظ و بالندگی حوزه علمیه قم بعد از ارتحال آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری (م۱۳۵۵ق) را به خوبی نشان می‌دهد و باب دوم آن، حیات علمی و شخصیت فرزند پرآوازه ایشان، آیت‌الله سید رضا صدر را به‌تفصیل تبیین کرده است.
استیعاب و جمع‌آوری یکجای اسناد و مدارک و بازخوانی آن‌ها با مشقت و زحمت بسیاری از ویژگی مهم «صدر نامه» است که در کنار امتیازات فراوان دیگر، آن را اثری ماندگار، آموزنده و پرمایه کرده است.
یادآوری می‌شود، کتاب «صدر نامه»، احوال و آثار آیت‌الله سید صدرالدین صدر و فرزندش آیت‌الله سید رضا صدر در دو مجلد از سوی انتشارات مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه و با قیمت ۱۱۰ هزار تومان چاپ و منتشر شده است.