استقرار حج در صورت تعدد کاروان و تأخیر در همراهی کاروان اول

اگر چند کاروان راهی سفر حج باشند و مستطیع با اینکه وثوق به تمکن از همراهی کاروان اول و ادراک حج را داشته باشد، منتظر کاروان دوم شود و به هر دلیلی موفق به درک حج نشود، آیا حج بر او مستقر می شود یا خیر؟ مرحوم سید فرموده مستقر می شود مگر اینکه معلوم شود که کاروان اول هم حج را درک نکرده است. مرحوم آقای گلپایگانی به کلام سید حاشیه زده که مستقر نمی شود؛ مگر اینکه معلوم شود که در صورت همراهی با...

ادامه مطلب...

کیفیت جمع بین موضوعیت خوف و عدم ترتب احکام بر آن

در آیه شریفه «وَ اللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ»[1]، احکام موعظه، کناره‌گیری از هم‌بستری و کتک زدن بر «وَ اللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ» قرار داده شده است؛ یعنی موضوع این احکام، خوف است و با تحقق خوف باید بار شوند، در حالی‌که بالاتفاق مادامی که نشوز محقق نشده باشد این احکام بار نمی شود. مفسران و فقیهان برای...

ادامه مطلب...

فاصله افتادن بین ایجاب و قبول در عقد

در عقود شرط است که بین ایجاب و قبول موالات باشد؛ چراکه این‌دو به منزلۀ سخن یکپارچه هستند که بعضی از آن با بعض دیگر مرتبط است، و ازاین‌رو اگر به شکل خلل‌آمیزی بین ایجاب و قبول فاصله بیافتد، و اتصال ایجاب و قبول صدمه ببیند، اصل ثبوت عقد  لطمه می‌خورد. ازاین‌رو، فقیهان در عقد موالات را شرط دانسته‌اند. اما لزوم این شرط شامل همۀ عقود نیست؛ و این حکم دو استثنا دارد: الف) وکالت در عقد وکالت، موالات ایجاب و قبول شرط نیست؛ به دلیل روایاتی که متضمن آن هستند که به کسی که در سرزمین دور است، دستور...

آیا رضایت پس از عقد می‌تواند عقد را تصحیح کند؟

در عقد شروطی برای متعاقدین لازم است که عبارتند از: بلوغ، عقد، قصد و اختیار. حال اگر عقدی فاقد شرطی از شروط متعاقدین باشد، باطل است و رضایت پس از به وجود آمدن عقد نیز نمی‌تواند آن را تصحیح کند. مثلاً اگر متعاقدین در حال کودکی و پیش از بلوغ، یا در حال جنون عقد کردند، و پس از آنکه بالغ شدند و یا عقلشان کامل شد، به عقد رضایت دادند، این رضایت اثری در درستی عقد نداشته و عقد باطل است. اما یک استثنا از این حکم کلی وجود دارد: عقد مکره اشاره شد که یکی از شرایط متعاقدین،...

آیا دروغ گفتن همیشه حرام است؟

دروغ گفتن به دلیل ادلۀ چهارگانه حرام است.[1] ولی در روایات سه مورد از این حرمت استثنا شده است: خدعه در جنگ وعده به همسر اصلاح بین مردم دلیل این استثنا، روایاتی است که در این زمینه وارد شده است. از جمله محاربی از امام صادق و ایشان از پدرانشان از رسول خدا(ص) نقل می‌کنند: « محمد بن علي بن الحسين بإسناده عن حماد بن عمرو وأنس بن محمد ، عن أبيه جميعا ، عن جعفر بن محمد ، عن آبائه ـ في وصية النبي صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلي عليه‌السلام ـ قال : ... يا علي ، ثلاث يحسن فيهن الكذب : المكيدة في الحرب ، وعدتك...