دو استثنا از حرمت قطع نماز واجب
- توضیحات
- :::
- دسته: نقد و نظر |
- منتشر شده در سه شنبه, 23 مرداد 1403 10:32 |
قطع کردن نماز واجب، جایز نیست؛ مگر آنکه ضرورتی در بین باشد مانند حفظ جان یا مال محترم یا دفع ضرر بدنی یا مالی یا خوف فوت واجب مضیّق در فرضی که نماز واجب وقت کافی دارد.
اگرچه برخی از آیات همچون آیۀ « وَ لاَ تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ»[1] مورد استناد فقیهان قرار گرفته[2]؛ اما عمده در دلیل این حکم، اجماع است[3] و این حکم را نمی‌توان با تکیۀ صرف بر ادلۀ لفظی اثبات نمود. البته دقت در پرسش‌هایی که دربارۀ برخی از افعالی که نیاز به انجام آن در نماز هست، نشان از آن دارد که در این سؤالات نوعی اشعار به آن است که عدم جواز قطع نماز نزد مؤمنان در آن زمان مفروغ عنه بوده؛ و الا بدون آنکه نیاز به سؤال از حکم آن باشد، نماز را می‌شکستند و کارشان را انجام می‌دادند.[4]
بالجمله، قطع نماز حرام است مگر در دوجا:
- تدارک اذان و اقامه برای کسی که فراموش کرده البته تا پیش از رکوع
به دلیل صحیحۀ حلبی از امام صادق(ع) که گفت: «وقتی نماز را آغاز نمودی و فراموش کردی که اذان و اقامه بگویی، ولی پیش از رکوع به یادآوردی، پس نماز را رها کن و اذان و اقامه گو و نماز را دوباره آغاز کن و اگر رکوع کرده بودی، پس نمازت را ادامه بده.»[5]
این روایت نص در آن است که تا زمانی که رکوع نکرده، می‌تواند بازگردد و ظاهر در وجوب ادامۀ نماز پس از رکوع است. البته در اینجا برخی روایات دلالت بر وجوب پیگیری نماز، به صورت مطلق یا پس از قرائت دارد.[6] جمع بین دو دستۀ روایات به قول بر جواز غیر منافی با استحباب اعاده است.
ظاهر برخی از اخبار نیز جواز رجوع مطلق تا پیش از اتمام نماز است[7]؛ ولی این روایات با اخبار یادشده معارضند و لذا مشهور فقیهان آنها را از اعتبار ساقط می‌دانند.[8]
- ادراک نماز جماعت با امام اصلی
مشهور فقیهان بر این باورند که در این فرض نیز می‌تواند نمازش را بشکند و به جماعت بخواند؛ گفته شده که دلیل این حکمم آن است که این کار مزیت بیشتری دارد.
------
[1]. سورۀ محمد، آیۀ 33.
[2]. منتهی المطلب، ج6، ص292.
[3]. مفتاح الکرامة، ج8، ص153.
[4]. وسائل الشیعة، ج7، ص273.
[5]. وسائل الشیعه، ج5، ص434.
[6]. همان، باب29، ح1، 4، 5، 7و9.
[7]. وسائل الشیعه، ج5، ص433.
[8]. ن.ک: مصباح الفقیه، ج11، ص286.