تنها تفاوت زن و مرد در واجبات نماز
- توضیحات
- :::
- دسته: نقد و نظر |
- منتشر شده در شنبه, 26 خرداد 1403 06:18 |
- نوشته شده توسط سید مرتضی ابطحی |
مرد و زن در تمام واجبات نماز با هم یکسان‌اند؛ چراکه ادلۀ نماز عمومیت دارند و شامل مرد و زن می‌شوند.[1] این مهم با تکیه بر قاعدۀ اشتراک احکام و همچنین اجماع فقیهان و سیرۀ مستمر بین مسلمانان ثابت می‌شود.
اما در واجبات نماز، مرد و زن تنها در یک حکم متفاوتند؛ و آن تفاوت در جهر و اخفات قرائت است. این حکم، به دلیل روایات خاصی است که در این بحث وارد شده است، مبنی بر اینکه بر زنان جهر در قرائت واجب نیست.
برای نمونه در روایتی، علی بن یقطین از امام کاظم(ع) دربارۀ اندزاۀ بلندی صدا در قرائت نماز زنان می‌پرسد؛ و حضرت در پاسخ می‌فرمایند: «به اندازه‌ای که بشنود.»[2]
همچنین در روایتی از علی بن جعفر از برادرشان امام کاظم(ع) آمده است:
«از ایشان دربارۀ بلندخواندن نماز زنان در نماز واجب پرسیدم. فرمودند: نه! مگر زمانی که زنی امامت زنان را برعهده گرفته باشد. در این صورت باید به اندازه‌ای که صدای قرائتش را بشنوند بلند بخواند.»[3]
صاحب حدائق نیز از شیخ طوسی و گروهی از فقیهان نقل می‌کند: «حکم زن در نماز، همان حکم مرد است؛ مگر در جهر و اخفات.»[4] البته روشن است که مراد این فقیهان از یکسان بودن احکام نماز، یکی بودنِ احکام واجب نماز است؛ چراکه تفاوت‌های فراوانی در مستحبات نماز، در قیام، رکوع و جلوس بین زن و مرد هست که در محل خود بیان شده است.[5]
------------------
[1]. این نکته با دقت در لسان ادلۀ افعال نماز روشن می‌شود.
[2]. وسائل الشيعة؛ ج6، ص94: مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى الْعُبَيْدِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْمَاضِي ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرْأَةِ تَؤُمُّ النِّسَاءَ مَا حَدُّ رَفْعِ صَوْتِهَا- بِالْقِرَاءَةِ وَ التَّكْبِيرِ فَقَالَ بِقَدْرِ مَا تَسْمَعُ.
[3]. وسائل الشيعة؛ ج6، ص95: عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِي قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مِثْلَهُ وَ زَادَ قَالَ وَ سَأَلْتُهُ عَنِ النِّسَاءِ هَلْ عَلَيْهِنَّ الْجَهْرُ بِالْقِرَاءَةِ- فِي الْفَرِيضَةِ «3» قَالَ لَا إِلَّا أَنْ تَكُونَ امْرَأَةٌ تَؤُمُّ النِّسَاءَ- فَتَجْهَرُ بِقَدْرِ مَا تَسْمَعُ قِرَاءَتَهَا.
[4]. الحدائق الناضرة، ج8، ص10؛ النهایة(للطوسي)، ص73: «المرأة تصلّی کما یصلّی الرجل»... ثم قال(ص80): «لیس علی المرأة الجهر».
[5]. مستنبطات الأعلام،ج1،ص370.