کتاب «بین السیدین»

توضیحات

:::

دسته: معرفی آثار |

منتشر شده در یکشنبه, 11 خرداد 1399 07:28 |

کتاب ارزشمند «بین السیدین» اثر ابتکاری مرحوم آیت الله العظمی حاج سید احمد زنجانی برای نخستین بار توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر (ع) (m-feqhi.ir) چاپ و منتشر شد.

درباره کتاب:

یکی از تألیفات مرحوم آیت‌الله العظمی حاج سید احمد زنجانی(قدس سره) که همچون دیگر آثار ایشان ، نشان از حسن ذوق، و قریحه ممتاز در تألیف آثار جدید دارد، کتاب «بین السیدین» است. این اثر، مقارنه‌ای است بین نظریات مرحوم آیت‌الله العظمی سید محمد کاظم یزدی در «العروة الوثقی» و نظریات مرحوم آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالحسن اصفهانی در حاشیه ایشان بر عروه. آیت‌الله زنجانی در مقدمه کتاب درباره هدف از تألیف می‌گویند: «قصدم این بود که نظریات ایشان را به همراه دلیل هر کدام جمع آوری نموده و آنچه را که به نظر قاصرم حق می‌دانم، بیان نمایم...».

سید زنجانی این کتاب را در دو مجلّد تنظیم نموده‌اند. جلد اوّل مشتمل بر مباحث کتاب تقلید تا آخر کتاب حج، که در سال 1380هـ.ق به پایان رسید؛ و جلد دوم، از مباحث کتاب اجاره تا آخر کتاب وصیّت که در سال 1388هـ.ق به پایان رسید.

زمانی که سید یزدی، عروة الوثقی را تألیف نمودند، به جهت دقت نظر در بیان احکام شرعی و کثرت فروع فقهی، آوازه آن در بین فقها پیچید و این اثر، به متنِ محوری در مباحث فقهی تبدیل شد. فقها و مراجع پس از سید، به تحشیه و تعلیقه نویسی و یا تألیف شرحی مجزّا بر این کتاب همّت گماردند و از همین رو، ده‌ها حاشیه، تعلیقه و شرح بر کتاب عروه نوشته شد. اما در این میان، سید زنجانی، اسلوب بدیعی را پیش گرفتند که پیش از ایشان سابقه نداشت. ایشان اگر چه نظریات خود را با محوریت کتاب عروه تبیین نمودند، اما این نظریات را در قالب محاکمه بین آراء دو سید بیان نموده و به این وسیله با یک تیر دو نشان را هدف قرار دادند. در حقیقت ایشان تنها به بیان آراء خود در حاشیه مسائل عروه بسنده ننموده‌اند؛ بلکه در خلال آن، حواشی سید اصفهانی را نیز با بیان ادلّه هر کدام از دو قول بیان نموده و سپس به بیان قول اقوی در مسأله بین قول دو سید و یا اختیار قول سوم در مسأله مبادرت ورزیده‌اند.

در حقیقت سید زنجانی، با مقارنه و مقایسه بین آراء سید یزدی و سید اصفهانی، پیش از هر چیز، ادلّه این دو فقیه را تبیین نموده و سپس به محاکمه بین ادلّه طرفین پرداخته‌اند. روشن است که نتیجه این روش، ایجاد تضارب آراء بین دو فقیه صاحب سبک در فقه معاصر است، که خود این مسأله کمک بسزایی به روشن شدن حقیقت می‌کند؛ چرا که برق حقیقت از لابلای تضارب آراء متجلّی می‌شود.

شایان ذکر است که سید زنجانی قصد داشت تا کتاب دیگری نیز با همین اسلوب تألیف نماید. خود ایشان در پایان کتاب «بین السیدین» می‌گوید: «انشاءالله – اگر عمری باقی بود- کتاب «الاختلاف بین العلمین» به دنبال این کتاب خواهد آمد...». اگر چه اجل، فرصتی برای تألیف این کتاب به ایشان نداد، اما روش ایشان در کتاب «بین السیدین»، برای ما به یادگار مانده است.

در تنظیم متن اثر، عین عبارات عروه نقل نشده است؛ اما عین عبارات حاشیه ذکر شده است. نگارنده در مقدمه اثر می‌گویند: «من عبارت متن را با تلخیص نقل نموده‌ام، و تنها به ذکر محل حاجت از متن اقتصار نموده‌ام؛اما عبارت حاشیه را در میان عباراتی که از قلم شریف‌شان صادر شده است آورده‌ام...». ظاهرا بنای ایشان بر نقل عبارات عروه و توضیح آن در جمیع مواردی بوده است که سید ابوالحسن اصفهانی بر آن تعلیقه زده‌اند؛ ولی برخی موارد معدود نیز از قلم افتاده است و یا ایشان، ذکر آن را مهم ندانسته‌اند و از همین رو متعرّض آن نشده‌اند؛ البته این موارد در حاشیه تحقیق این کتاب ذکر شده است.

❖ مراکز پخش:

•  انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر (ع)، 02537743869

•  کتابفروشی طه؛ قم، خ معلم، مجتمع ناشران، واحد 314؛ (02537848326)

•  انتشارات دار زین العابدین، قم، خ ارم، پاساژ قدس، واحد36؛ (02537732631)

فروش اینترنتی: http://dinook.ir