«دانشنامه حقوق ایران» در پلۀ نخست
- توضیحات
- :::
- دسته: خبرنامه پژوهشی |
- منتشر شده در دوشنبه, 23 مهر 1403 08:06 |
جلد نخست «دانشنامه حقوق ایران» منتشر شد.
دانشنامه حقوق ایران یکی از محصولات فرهنگی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامیست که با محوریت حقوق نوشته ایران، از حدود 2 سال پیش مقدمات تدوین آن آغاز شده است. هدف از تدوین این دانشنامه تهیه مقالاتی استاندارد در باره حقوق ایران با تکیه بر پیشینه تاریخی موضوعات مورد بحث و سیر تحول آن است. این دانشنامه علاوه برهمه شاخه های حقوق به مسایل فلسفه حقوق و موضوع های فقهی مرتبط به حقوق ایران نیز می پردازد. در حال حاضر بخش اصلی گزینش عناوین این دانشنامه پایان یافته و مرکز با تشکیل هیئت علمی متشکل از اساتید برجسته حقوق به ریاست آیت الله دکتر مصطفی محقق داماد استاد برجسته حقوق کشور و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی(دبا) کار تدوین این دانشنامه را آغاز نموده و تا کنون بیش از پانصد صفحه مقاله از مولفین نام آوری چون مرحومان استاد ناصر کاتوزیان و دکتر آخوندی و اساتید مبرز دیگر جمع آوری و در حال ویرایش و آماده سازی برای چاپ است، که امید می رود با بهبود وضعیت مالی مرکز در اولین فرصت جلد یک آن منتشر شود.از خصوصیات دیگر این دانشنامه آن است که همه مقالات تالیفی بوده و از سایر دایره المعارف ها ترجمه یا اقتباس نشده است. اگر چه به فراخور از مقالات حقوقی دیگر محصولات مرکز، مانند دبا یا دانشنامه ایران(دانا) استفاده شده است.همچنین در ساختار مقالات هر جا که اقتضا داشته باشد به جنبه های تاریخی عناوین خصوصا تاریخ ایران باستان توجه ویژه شده و خواهد شد تا به این ترتیب اطلاعات حقوقی در مورد ایران باستان که معمولا در مقاله های حقوقی نادیده انگاشته می شود، گردآوری شود. مقالات این دانشنامه توسط اشخاص متخصص در همان رشته تدوین می شود و در نتیجه از سطح تخصصی قابل قبول و استاندارد برخوردار خواهد بود. همچنین در تدوین این دانشنامه سعی شده است تا جدید ترین موضوعات حقوقی داخلی و خارجی توسط اساتید فن بررسی و مقاله هایی در آن موارد ارائه شود. در نظر است تا چاپ اول این دانشنامه در پنج جلد به علاقه مندان حقوق ایران تقدیم شود.
در پیشگفتار جلد نخست «دانشنامه حقوق ایران»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و با سرپرستی علمی مصطفی محقق داماد آمده است: «با افزایش تجربه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در امر دانشنامه‌نگاری، و لزوم تدوین دانشنامه مستقل برای حقوق ایران، به پیشنهاد کاظم موسوی بجنوردی، ریاست مرکز، اندیشه تهیه دانشنامه حقوق ایران قوت گرفت و انجام این مسئولیت فرهنگی بر عهده مصطفی محقق داماد ــ که از ابتدای تأسیس دائرةالمعارف بزرگ اسلامی نیز رئیس بخش حقوق آن بود ــ محول شد و به این ترتیب، مقدمات کار از حدود ۳ سال قبل آغاز گشت که اولین تجربه دانشنامه‌نگاری حقوقی در ایران با معیارهای شناخته‌شده جهانی است.
به همت محقق داماد هیئت علمی متشکل از نامداران حقوق کشور برای تعیین خط و مشی دانشنامه تعیین شد که عبارت‌اند از: سیدمصطفى محقق داماد، سیدحسین صفایی، محمد قاری سیدفاطمی، رحیم نوبهار، حمید گوینده، علی آل‌داود و صفر بیگ‌زاده.
در جلسات ابتدایی این هیئت تصویب شد علاوه‌بر شرح و بسط متناسب مداخل تعیین‌شده، به فراخور به شرح رویه‌های قضایی اعم از آراء وحدت رویه و اصراری دیوان عالی کشور و رویه علمی مراجع قضایی پرداخته شود و دکترین و نظریه‌های حقوقی موجود نیز از نظر دور نماند تا بدین ترتیب در مورد هر مدخل، مجموعه‌ای کامل از اطلاعات تاریخی و علمی و عملی به شکلی مستند به خواننده ارائه شود.
مشکل مرکز در تعیین مؤلف نه در نبود حقوق‌دانهای کارآمد و مبرز، بلکه در مهجوربودن فرهنگ دائرةالمعارف‌نویسی با شیوه‌های مورد قبول جهانی در این مرز و بوم است که در مورد دانش حقوق بارزتر بود.
خوشبختانه اعتبار علمی و جهانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و شخصیت علمی محقق داماد، موجب شد تا بسیاری از مؤلفان و حقوق‌دانهای بزرگ و شناخته‌شده کشور از تدوین چنین دانشنامه‌ای استقبال کنند و با به‌کارگیری حداکثر تلاش خود مقالاتی درخور شأن این مرکز علمی معتبر تألیف کنند که برخی در نوع خود بدیع و بی‌نظیرند.»