حدیث و میراث حدیثی شیعه، در عمل بستر اصلی انتقال معارف هدایتگرانه اهل بیت علیهم السلام به دورانهای پسین است که علاوه بر بحث اعتبارسنجی آن، در ناحیه فهم صحیح مدلول و جهت توجه به کاربست صحیح روشهای عقلانی و عقلایی فهم کلام، لازم و ضروری است. توجه به فرهنگ، سیاست، جغرافیا و … در زمان صدور حدیث در کنار توجه به شان امام معصوم علیه السلام از جمله عناصری است که در روش صحیح فهم عقلایی حدیث نباید مغفول بماند.
به منظور بررسی مبانی، اصول و روشهای صحیح فهم حدیث و همچنین تاثیر این امور در اعتبارسنجی حدیث، مؤسسه معارف اهل بیت علیهم السلام در گروه حدیث پژوهی خود، به حمایت و چاپ و نشر پایان نامههای مرتبط در این زمینه پرداخته است. این اثر اولین پایان نامه از موارد پیش گفته است.
فضای صدور حدیث همچون شأن نزول آیه، در واقع همان زمینهای است که معصوم علیهالسلام در آن بستر سخن فرموده یا امری را تقریر یا نفی کرده و یا آنکه کاری را انجام دادهاند. از جمله فضاهای صدور روایات میتوان مقام افتاء، مقام تعلیم، مقام مناظره و احتجاج و … را برشمرد. همچنین شرایط تقیه، وجود ارتکازات عقلایی یا فتاوای رایج در میان فقها به خصوص فقهای عامه، از دیگر مواردی است که فضای صدور یک روایت را تشکیل میدهد. از سوی دیگر قضایای حقیقیه در احادیث، قضایایی است که فراتر از مورد صدور خود را دلالت میکند در حالیکه در قضایای خارجیه، به علل مختلف امکان تعمیم از مورد صدور حدیث وجود ندارد.
مولف در این اثر کوشیده است تا از بررسی فضاهای مختلف صدور از فرهنگ و جغرافیا زمان صدور گرفته تا شرایط مخاطب، راهی برای یافتن معیار تمییز میان قضایای حقیقیه و خارجیه دریابد. یافتن چنین معیارهایی این امکان را به دست میدهد تا در پرتوی آن علاوه بر فهم صحیح فرمایش اهل بیت علیهمالسلام سوء برداشت برخی از افراد را مبنی بر حمل برخی از احکام و معارف اهل بیت علیهم السلام بر قضیهی خارجیه و عدم تعمیم آن در دوران حاضر، نشان داده شود.
علاقهمندان برای تهیه اثر میتوانند از اینجا اقدام نمایند.