به گزارش خبرنامه پژوهشی وبسایت مرکز فقهی امام محمد باقر علیهالسلام، مراسم سالروز ارتحال مرحوم آیتالله العظمی موسوی اردبیلی صبح امروز پنج شنبه دوم آذرماه 1396 در دانشگاه مفید برگزار گردید.
در این مراسم آیتالله سید علی محقق داماد رئیس هیأت امنای این دانشگاه ضمن اشاره به چند بعدی بودن ابعاد شخصیت مرحوم آیتالله العظمی موسوی اردبیلی این سؤال را مطرح نمود که جهت اصلی شخصیت فکری ایشان کدام یک از این جهات بود؟
آیتالله محقق داماد با اشاره به وجوه مختلف فکری آن مرحوم، وجهه اصلی در تفکر ایشان را توجه به فقه و اصول دانسته و گفت: «مرحوم آیت الله اردبیلی هم با همه ابعاد وجودی که داشت عمده تخصصش در این حیث بود. نوشتهها و آرائشان، حاشیهشان بر عروه و امثال اینها نشان دهندهی دقت نظرشان در این حیث است. البته با همان قدرت اجتهاد میتوانست در اقتصاد هم فکر کند، و با همان قدرت اجتهاد میتوانست در کلام هم وارد شود. این قسمت را بیشتر از این جهت عرض میکنم که در حوزههای علمیه ما (امروز) بیش از هر وقتی نیاز است که به این جهت بیشتر اهتمام داشته باشیم، چرا که اساس فقه و اصول است.»
این استاد برجسته دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم ضمن اشاره به اهمیت فقه و اصول افزود: «از سوی دیگر باید توجه داشت که علم اصول اختصاص به فقه ندارد بلکه اصول یک متد تفکر و نوعی منطق خاص به خود است که همهی دنیا هم به آن نیاز دارد و اختصاص به حوزه علمیه ندارد. همین الآن مسائل اصولی در دنیای غرب، در دانشگاههای غرب هم مطرح است ولی خیلی عقب ماندهتر از این اصولی که ما در قم و امثال اینجا گفتگو میکنیم و مباحثه میکنیم است. گاهی بعضی از این مسائل که در آن محافل علمی غرب مطرح میشود موجب استعجاب میشود. از جمله مباحثی که اتفاقا برخی از طلاب ما امروزه آنها را مباحث زائد و بدون فائده میدانند، بحث معنای حرفی است. این بحث تازه در غرب مطرح شده و روی آن کار میکنند. وقتی یکی از افرادی که سابقه طلبگی دارد یک چیزهایی از اینها را مطرح میکند خیلی موجب استعجاب قرار میگیرد.»
ایشان همچنین فقه را مجموعهای بیبدیل از حقوق دانسته و اشاره کرد: «فقه در حقیقت همان حقوق است. البته در قسمت عمدهاش که عبادیات است و مباحث تعبدیات است به جای خود مطرح میشود. اما بحثهای معاملاتش دورهی حقوق است که در هیچ یک از دانشگاههای حقوقی دنیا به این توسعه وجود ندارد. و این دو علم بزرگ دو علم پرارزش است که قوام حوزههای علمیه ماست و بیشتر باید روی آن همت بگماریم و روی آن کار کنیم و لازم است که درباره آن غفلت نکنیم و سهو نگیریم.»
آیتالله محقق داماد در پایان سخنان خود ضمن اشاره دوباره به رویکرد فقهی در زندگی مرحوم آیتالله العظمی اردبیلی افزود: «مرحوم آقای اردبیلی خصوصیتش این بود با همه وجوهات دیگر و گرفتاریهایی که داشت، در عین حال عمده توجهش به این جهت بود. جلسات بحث و گفتگویشان در این باره همچنان تا پایان عمر ادامه داشت. چه بحثهای حاشیه عروه و یا بحثهای متفرقه دیگر، و استفتائاتی که در این مورد میشد در این جلسات با رفقای خاصشان محل بحث قرار میگرفت.»