آیتالله محمد قائنی در نشست «امام خمینی (س) و مسائل مستحدثه» که پیش از ظهر پنجشنبه 11 آبان 96 در دفتر قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) برگزار شد ضمن اشاره به جامعت فقه شیعه گفت: ما نسبت به فقه اسلامی معتقدیم هیچ مسألهای نیست مگر اینکه موقفی از شریعت در آن در نظر گرفته شود و مبنای عمومی شیعه هم از قدیم بر همین بوده است؛ تنها در اصول اولی جرأت تصدی مسائل مستحدثه یا نبوده و یا کمتر بوده است و به قول آیت الله بروجردی شاید اولین کسی که این بحث را به طور جدی باز کرد مرحوم شیخ طوسی در کتاب معروف «النهایه» بود.
این استاد حوزه ادامه داد: ایشان برای دفع تهمت از شیعه که فقهشان پویا نیست کتاب «استبصار» را نوشتند. مبنای این کتاب بیان عدم تناقض محکّم در فقه شیعه است. برای اثبات اینکه فقه شیعه توانایی پاسخگویی به مسائل روز را دارد بر اساس روایات این را متذکر شد که هیچ مسألهای نیست مگر اینکه در کتاب «علی» آمده است.
وی تأکید کرد: نباید تخیل کرد فقهی با این حجم قابل جمع در یک مجموعه محدود نیست. صاحب رسائل کل روایات را در حدود 10 صفحه چاپ سنگی آورده است و افتخار فقه شیعه است که مبنای آن مستند به سخنان ائمه است.
قائنی افزود: تمایز فقه ما با فقه اهل سنت این است که فقه شیعه در عین محدودیت شکل گرفته است. کسانی که در بخش مسائل جدید فقهی وارد شدند و راه را بر دیگران باز کردند، ولو اینکه الآن جمود حس میشود، دو خصوصیت جرأت و جوهره علمیت داشتند. کسانی که میخواهند بر مسائل مستحدثه وارد شوند باید به علم اصول واقف باشند و باید تن به زحمت دهند.
وی با تأکید بر اینکه عدهای از بزرگان به دلیل سهل نبودن تن به مسائل مستحدثه نمیدهند، یادآور شد: مسائل فقه از زمان شیخ طوسی آنقدر چکش خورده که جایی برای اظهار نظر باقی نمیماند. اما اگر کسی بخواهد به مسائلی که در کتابهای سابق نیست ورود کند، باید زحمت نبود سیر مسأله را متحمل شود. قطعا در کثیری از مسائل گذشته فقه معاصر مسائل جدید میآورد؛ البته بزرگان حدود اشخاص را رعایت میکردند.