دیدگاههای مختلف پیرامون معنای (باس)

محققین در رابطه با معنای (باس)‌ و مشتقات آن  چهار نظریه ارائه داده اند . 

نظریه ی اول : شهید ثانی معتقد است از انجا که باس در لغت به معنای عذاب است پس ملازم با حرمت است ، لذا باس دلالت بر حرمت می کند . [1]

نظریه ی دوم : باس به حسب معنای لغوی اعم از حرمت و کراهت است اما کثرت استعمال در حرمت دارد .[2]

نظریه ی سوم : معنای باس اعم از حرمت و کراهت است و برای تعیین هریک نیاز به قرینه ی معینه داریم . [3]

نظریه ی چهارم : آیت الله شبیری زنجانی معقدند معنای وضعی باس اعم از حرمت و کراهت است اما ظهور اطلاقی ان در حرمت است .

ایشان درباره ی معنای لغوی باس می فرمایند :

معناى حقيقى بأس نوعى گیر و گرفتگی است و مبين تالى فاسد و عواقب سوء داشتن است. و همين براى اطلاق بأس كافى است. لذا ممكن است اين گرفتگى و تالى فاسد در مكروهات نيز اطلاق شود. چون در مكروهات نيز نوعى عواقب سوء وجود دارد. مثل آنكه موجب مى‌شود  بسيارى از اعمال، مقبول خداوند واقع‌ ‌نشود، يا تنزل رتبه پيدا كند. لذا كلمه بأس وضعاً در اعم از تالى فاسدهاى تحريمى و تنزيهى به كار مى‌رود.[4]

پس معلوم می شود ایشان نظریه ی شهید ثانی و برداشت ایشان از معنای لغوی باس را قبول ندارند .



[1]  روض الجنان في شرح إرشاد الأذهان (ط - الحديثة)؛ ج‌1، ص: 363 و رک : مشارق الشموس في شرح الدروس؛ ج‌2، ص: 451/ مصباح الفقيه؛ ج‌5، ص: 65 / موسوعة الإمام الخوئي؛ ج‌14، ص: 265

[2]  این قول را محقق کلباسی در اشارات الاصول نقل کرده است . رک إشارات الأصول ص 198

[3]  رک كتاب البيع (للإمام الخميني)؛ ج‌3، ص: 602 / مصباح الهدى في شرح العروة الوثقى؛ ج‌12، ص: 515 / كتاب الصلاة (للنائيني)؛ ج‌1، ص: 404 / التعليقة على مكاسب الشيخ الأنصاري (للميرزا حبيب الله)؛ ص: 507 / جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام؛ ج‌23، ص: 361 / مستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج‌14، ص: 35 / رياض المسائل (ط - الحديثة)، ج‌8، ص: 143‌ / مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة (ط - القديمة)؛ ج‌4، ص: 59  / الحاشية على مدارك الأحكام، ج‌3، ص: 40‌

[4]   كتاب نكاح (زنجانى)، ج‌4، ص: 1379